ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانشجویان در سال گذشته ۳ برابر شده است/ رشد ۱۰ برابری شرکت در کارگاه‌های روانشناسی
دکتر نقی دشتی در گفت‌وگو با خبرنگار مفدا اردبیل، عملکرد اداره مشاوره و روان سلامت دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل را تشریح کرد. این مصاحبه را در ادامه میخوانیم.
مفدا: در سال گذشته چه کارهای شاخصی در امر مشاوره و سلامت روان انجام شده است؟
علاوه بر سه برابرشدن تعداد خدمات مشاوره‌ای به دانشجویان در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ (با همان تعداد نیرو)، تعداد شرکت کنندگان در کارگاه‌های روانشناسی که در سال ۱۴۰۱ برگزار شده، رشد ۱۰ برابری داشته است.
برای اولین‌بار دوره تخصصی یک روزه ویژه همتایاران سلامت روان برگزار شد؛ از جمله کارهای شاخص و بی‌سابقه برگزاری کارگاه‌های پیشگیری از رفتارهای پرخطر دانشجویان ویژه اساتید مشاور در ۵ دانشکده بود؛ برای ناظم و ناظمه‌های خوابگاه‌های دانشجویی نیز کارگاه‌هایی در همین موضوع برگزار شد. برگزاری جلسات کاپلان‌خوانی و احیای نشریه سخن مشاور از دیگر اقدامات اداره مشاوره در سال گذشته بود. برای اولین بار طرح مراجعه کلاس به کلاس جهت معرفی خدمات مشاوره دانشجویی انجام گرفت که جا دارد از کارشناسان آموزش دانشکده‌ها در این خصوص تشکر کنیم.
شاید مهم‌ترین کار در سال تحصیلی ۱۴۰۱ تفاهم با معاونت آموزشی دانشگاه جهت وارد کردن درس مهارت‌های زندگی به کریکلوم آموزشی دانشگاه می‌باشد که برای اجرایی ساختن آن طرح درس مربوطه در اداره مشاوره و سلامت روان دانشجویی تدوین شد و منتظر اعلام نظر نهایی آموزش هستیم. دو اساسنامه و طرح جدید نیز در این مدت در اداره مشاوره تدوین کردیم که شامل اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه حمایت از دانشجویان آسیب‌پذیر دانشگاه علوم پزشکی اردبیل (حامی) و طرح تاسیس مرکز سلامت دانشجویی دانشگاه است.
از جمله کارهای شاخص دیگر که در ماه گذشته انجام دادیم فعالسازی کمیته روانشناختی دانشگاه است. با استناد به آیین‌نامه حمایت از دانشجویان آسیب‌پذیر کمیته مزبور در اداره مشاوره راه‌اندازی شد تا در مواقعی که برای مسائل و مشکلات آموزشی دانشجویان (ناشی از مشکلات روانشناختی) تصمیم گیری نیاز است، در این کمیته تخصصی تصمیمات لازم اتخاذ شود.
مفدا: استقبال دانشجویان از مشاوره و دریافت خدمات روانشناختی چگونه است؟
متاسفانه برچسب بیماری روانی در جامعه ما همچنان یک مورد منفی است که مانع مراجعه به روانشناس می‌شود. خیلی از مردم، مراجعه به روانشناس و روانپزشک را در مواقعی به دلیل ترس از ارزیابی منفی دوستان و اطرافیان، یا انجام نمی‌دهد یا وقتی مراجعه کرده‌اند، کتمان می‌کند. در حالیکه ما همچنانکه دچار سرماخوردگی یا بیماری قلبی و پوستی و ... می‌شویم ممکن است دچار سرماخوردگی روانی یا درد روان نیز بشویم و ضروری است که خدمات مشاوره‌ای و روانپزشکی دریافت کنیم. باید متوجه این مساله باشیم که هر کسی که به مشاوره مراجعه می‌کند لزوماً روانی نیست (ممکن است برای مشاوره تحصیلی، ازدواج و ... مراجعه کرده باشد) و هر کسی که روانی نیست شخص ضعیف یا آزارگر و ... نمی‌باشد.
انتظار می‌رود دانشجویان به ویژه دانشجوهایی که در رشته‌های مربوط به سلامت در حال تحصیل هستند به عنوان قشر فرهیخته و مراقبان سلامت مردم، توانسته باشند از چنین برچسب‌های منفی رهایی یابند. با وجود این فرهنگ‌های منفی در جامعه، خوشبختانه تعداد قابل توجهی از دانشجویان توانسته‌اند خود را از قید این قضاوت‌ها رهانده و به مشاوره مراجعه کنند و روز به روز بر تعداد این مراجعات افزوده می‌شود.
مفدا: در حوزه پیشگیری سطح اول و ارتقاء بهداشت روانی دانشجویان چه کارهایی انجام شده است؟
باور به این کلیدواژه که پیشگیری مقدم بر درمان است، باعث شد تا انرژی زیادی برای پیشگیری سطح اول گذاشته شود و بیش از ۵۰ کارگاه در سطح دانشگاه و خوابگاه‌ها برگزار شود. نکته مهم در خصوص کارگاه‌هایی که اداره مشاوره و سلامت روانی دانشجویان برگزار کرد علاوه بر پوشش گسترده همه خوابگاه‌ها و دانشکده‌ها، استفاده از اساتید و متخصصین این حوزه از قبیل دکتر شاهین فرهنگ، دکتر ندرمحمدی، دکتر مولوی، دکتر مولایی، دکتر میکائیلی و ... بود که با استقبال مناسب دانشجویان مواجه شد.
مفدا: چه مشکلاتی در سر راه اداره مشاوره برای ارائه خدمات بیشتر و تخصصی تر وجود دارد؟
در حوزه نیروی انسانی ما فاصله بسیار زیادی با استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت داریم. به عنوان مثال برای هر ۳۵۰ دانشجوی باید یک روانشناس یا مشاور و برای هر ۷۰۰ دانشجو یک مددکار اجتماعی در دانشگاه مشغول ارائه خدمات تخصصی به دانشجویان باشند که در حال حاضر فقط با ۵ نفر از همکاران مشغول انجام وظایف محوله هستیم.
استاندارد ابلاغی دیگر در حوزه فضای فیزیکی است که برای هر دانشکده یک اتاق و برای هر خوابگاه باید یک اتاق به مشاوره دانشجویی تخصیص داده شود. اما عملا چنین امکانی وجود ندارد. این مسائل طبعا بر میزان مشاوره دریافتی دانشجویان و کیفیت آن تأثیر می‌گذارد.
البته در سال ۱۴۰۱ با حمایت‌های معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه، به اتاق‌های اداره مشاوره در دانشگاه که فقط یک اتاق ریاست اداره و یک اتاق کارشناس بود، دو اتاق دیگر نیز افزوده شد و امید داریم این روند حمایتی اگر تداوم داشته باشد، شاهد گشایش در این حوزه خواهیم بود.
مفدا: در بخش همتایاری چه تحولاتی اتفاق افتاده است؟
همتایاران سلامت روان از جنس خود دانشجویان و کسانی هستند که دغدغه سلامت روانی دوستانشان را دارند که از طریق فراخوان و دعوت چهره به چهره و ارتباط در کارگاه‌ها و ... جذب این فعالیت‌های ارزشمند شده‌اند.
اگر چه در سالهای گذشته نیز زحماتی در این خصوص کشیده شده اما بررسی ما نشان داد بیشتر افرادی که به عنوان همتایار ثبت نام شده بودند، یا از این امر اطلاع نداشتند یا فعالیت خاصی انجام نمی‌دادند. مهم‌ترین اقدام اداره مشاوره و سلامت روان دانشجویی در این خصوص طی سال گذشته فعالسازی همتایاران و گروه‌بندی آنها در ۵ کارگروه تخصصی بود.
این کارگروه‌ها شامل ازدواج، تحصیلی، اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی، سلامت روان و تولید محتوا است. هر گروه جلسات تخصصی خود را برگزار و اعضای آنها را توجیه کرده‌اند و از طرف اداره مشاوره نیز یک دوره تخصصی با سه کارگاه در سال ۱۴۰۱ برای ۷۰ نفر از این افراد برگزار شده تا با علایم و نشانه‌های اختلالات روانی آشنا شده و بتوانند خدمات نیمه حرفه‌ای به دانشجویان ارائه کرده و از آسیب‌های روانی بیشتر جلوگیری کنند.
مفدا: چه کارهای مهمی برای سال ۱۴۰۲ مدنظرتان هست که در اداره مشاوره و سلامت روان دانشجویی اجرا کنید؟
به سرانجام رساندن طرح تأسیس صندوق حمایت از دانشجویان آسیب پذیر از دغدغه‌های ما برای ارائه خدمات مددکاری مناسب به دانشجویان است که امسال اجرایی خواهد شد.
طرح بسیار شاخصی که امیدوارم با حمایت‌های دکتر رهبر و ریاست دانشگاه به نتیجه برسد و اثرات مبارک آن را دانشجوهای ما ببینند، تأسیس مرکز سلامت دانشجویی می‌باشد که طرح اولیه آن تدوین شده است. در این طرح ارائه خدمات پزشکی، دندانپزشکی، روانپزشکی، مددکاری و ... در کنار مشاوره‌های فعلی در یک مرکز مستقل انجام خواهد شد.
البته اینکار مستلزم طی مراحل و تصویب در مراجع ذیصلاح و همکاری معاونت‌های بهداشت، درمان و آموزش می‌باشد که امیدواریم در سال ۱۴۰۲ به نتیجه برسد.
کار مهم دیگر که جزو نیازهای مهم دانشجویان بوده و در صورت تأمین نیروی انسانی مایل به انجام آن هستیم، راه‌اندازی هات لاین (خط تلفن ۲۴ ساعته مشاوره) و انجام مشاوره‌های تلفنی و اینترنتی است. خدمت رسانی به دانشجویان بالینی و رزیدنت‌ها نیز از دیگر دغدغه‌های ما برای امسال هست که با رفع مشکلات نیروی انسانی و فضای فیزیکی، به آن جامه عمل بپوشانیم.
مصاحبه از: محمدرضا فرض اللهی